Browsing Tag

II wojna światowa

Szreniawa
Historia Polski, Książki,

Streng verboten. Wielkopolska wieś w latach 1939-(...)

  • Autorzy:  Małgorzata  Pietrzak,  Mariusz  Niestrawski
  • Wydawca:  Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego,  Szreniawa  2020
  • ISBN:  978-83-64119-67-5
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  193, [1]

Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie w 2020 roku przygotowało wystawę czasową poświęconą dziejom wsi i rolnictwa wielkopolskiego w latach okupacji niemieckiej 1939–1945. Ekspozycja – dostępna obecnie w wersji cyfrowej na stronie Muzeum – ukazuje zmiany zachodzące na całym obszarze Kraju Warty (Reichsgau Wartheland). Dla nazistów Kraj Warty miał być spichlerzem Rzeszy, krainą niemieckich chłopów, społeczności jednolitej rasowo, duchowo i politycznie. Na polskich mieszkańców wsi spadły: terror, represyjne prawo, egzekucje, zsyłki do obozów koncentracyjnych, praca przymusowa, trudne warunki egzystencji i związane z tym choroby, wysiedlenia i przesiedlenia, a przede wszystkim pozbawienie wszelkiej własności nieruchomej i ruchomej.

Liczne fotografie z ekspozycji, w tym również pochodzące ze zbiorów Instytutu Zachodniego, zamieszczono na 140 stronach katalogu wystawy Streng verboten. Wielkopolska wieś w latach 1939-1945. Udostępniony w książce spis eksponatów zebranych na wystawie zawiera wiele nieznanych obiektów ze zbiorów muzealnych, archiwalnych oraz prywatnych. Część tekstowa  autorstwa Małgorzaty Pietrzak i Mariusza Niestrawskiego podsumowuje losy ludności wiejskiej pod rządami nazistów. Publikacja, w zamierzeniu katalog wystawy czasowej, dzięki bogactwu zamieszczonych materiałów stała się obszernym albumem ukazującym dzieje wsi w Kraju Warty podczas II wojny światowej.

Sądownictwo
Historia Polski, Niemcoznawstwo,

Sądownictwo niemieckie i jego rola w polityce oku(...)

  • Autor:  Maximilian  Becker
  • Tłumaczenie:  Wieńczysław  Niemirowski
  • Wydawca:  Instytut  Pamięci  Narodowej,  Warszawa  2020
  • ISBN:  978-83-8098-199-7
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  382, [1]

System prawa i sądownictwa w III Rzeszy został ukształtowany w duchu narodowego socjalizmu i „narodowej” filozofii prawa. Niemiecki wymiar sprawiedliwości stał się strukturą nowej rasistowskiej idei „wspólnoty narodowej” oraz instrumentem panowania i ucisku na służbie Hitlera.

Maximilian Becker udowadnia, że taki charakter miało również sądownictwo niemieckie w okupowanej Polsce od końca 1939 roku. Dodatkowo uległo ono radykalizacji wskutek rozporządzeń „wojennego prawa karnego” i zaostrzenia orzecznictwa. Większość ofiar wymiaru sprawiedliwości stanowili Polacy, a zjawiskiem bardzo widocznym było nierówne traktowanie przez sądy Niemców i Polaków.

Autor przedstawia wymiar sprawiedliwości w kontekście historii niemieckiej okupacji. Becker wykazuje, że sądownictwo było ważnym, wręcz nieodzownym elementem niemieckiego panowania na terenach wschodnich podbitych przez III Rzeszę, służącym stabilizacji władzy i germanizacji.

Mały Oświęcim
Historia Polski, Książki,

Mały Oświęcim. Dziecięcy obóz w Łodzi

  • Autorzy:  Jolanta  Sowińska-Gogacz,  Błażej  Torański
  • Wydawca:  Prószyński Media sp.z o.o.,  Warszawa  2020
  • ISBN:  978-83-8169-337-0
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  312 s., 24 s. tablic kolorowych

Od grudnia 1942 r. do stycznia 1945 r. w Łodzi funkcjonował obóz koncentracyjny dla polskich dzieci utworzony przez niemieckiego okupanta – Polen-Jugendverwahrlager der Sicherheitspolizei in Litzmannstadt. W ciągu ponad 2 lat przez obóz ukryty na obszarze łódzkiego getta przeszła nieznana liczba polskich dzieci w wieku od niespełna roku do 16 lat.

Dwoje autorów książki Mały Oświęcim  połączyło wyniki swoich badań. Jolanta Sowińska-Gogacz przeprowadziła ponad 20 rozmów z ostatnimi żyjącymi więźniami ocalałymi z obozu. Błażej Torański przeanalizował kilka tysięcy stron akt procesu wachmanki Genowefy Pohl vel Eugenii Pol. Dzięki ich wspólnej pracy przywrócona została pamięć o istnieniu łódzkiego obozu na Przemysłowej.

Proskrypcja
Historia Niemiec, Historia Polski,

Proskrypcja w nowej odsłonie. Niemieckie listy go(...)

  • Autor:  Grzegorz  Bębnik
  • Wydawca:  Instytut  Pileckiego,  Warszawa  2020
  • ISBN:  978-83-66340-34-3
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  359

Przed II wojną światową funkcjonariusze służb bezpieczeństwa III Rzeszy stworzyli wykaz nazwisk Polaków potencjalnie groźnych dla przyszłej władzy okupacyjnej, przeznaczonych do szybkiego aresztowania i likwidacji. Spis ten przetrwał w formie Sonderfahndungsbuch Polen, czyli Specjalnej księgi gończej dla Polski.

Grzegorz  Bębnik ukazuje rozwój list proskrypcyjnych w Niemczech do czasów nazistowskich oraz ich zastosowanie na potrzeby polityki okupacyjnej. Autor Proskrypcji w nowej odsłonie analizuje zachowaną księgę gończą dla Polski i porównując ją z analogicznymi publikacjami przygotowanymi na wypadek podboju krajów Europy Zachodniej, porządkuje i doprecyzowuje informacje o niemieckich listach gończych.

Finnland 1944
Historia powszechna, Książki,

Finnland 1944. Zwischen Hitlers Deutschland und St(...)

  • Autor:  Henrik  Meinander
  • Wydawca:  Scoventa,  Bad Vilbel  2019
  • ISBN:  978-3-942073-49-3
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  413, [1]

Podczas II wojny światowej Finlandia znajdowała się w szczególnie trudnym położeniu. Państwo graniczące od wschodu z ZSRR, będące obiektem ataku Armii Czerwonej, nie miało możliwości dokonywania dobrych wyborów.

Henrik Meinander w swojej książce podąża chronologicznie za przebiegiem wydarzeń w Finlandii w 1944 roku. Fiński historyk przedstawia fakty z wybranego roku wojny, ukazując je z różnej perspektywy historiograficznej. Autor omawia udział Finów w walkach z ZSRR, a później z Niemcami, nie zapomina też o ludności cywilnej. Opisując trudne życie codzienne w kraju będącym w stanie wojny, Meinander naświetla m.in. kwestię ewakuacji ponad 35 tysięcy fińskich dzieci do Szwecji i problemy, z jakimi musiały się zmierzyć.

Represje
Historia Polski, Książki,

Represje za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach p(...)

  • Redakcja:  Martyna  Grądzka-Rejak,  Aleksandra  Namysło
  • Wydawca:  Instytut  Pamięci  Narodowej,  Warszawa  2019
  • ISBN:  978-83-8098-667-1
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  463, [1]

Celem publikacji  Represje za pomoc Żydom  było ustalenie nazwisk obywateli polskich, nieobjętych ustawodawstwem norymberskim, represjonowanych przez Niemców za pomoc udzielaną Żydom podczas II wojny światowej. Tom piewszy zawiera 333 zweryfikowane noty dotyczące 654 osób, opisujące przyczyny, okoliczności i przebieg zdarzeń związanych z zapewnieniem pomocy ludności żydowskiej oraz konsekwencje, jakie spotkały pomagających ze strony organów władzy wojskowej i cywilnej III Rzeszy, włącznie z karą śmierci. Autorzy starali się poznać motywacje osób zaangażowanych w pomoc Żydom oraz okoliczności ujawnienia faktu jej udzielenia, aby zrekonstruować zjawisko zależności „pomoc – represja”.

W książce wykorzystano liczne dokumenty administracji niemieckiej, sądów i aparatu terroru, prasę niemiecką, świadectwa Żydów spisane podczas wojny, a także prasę i materiały wytworzone przez konspirację polską i żydowską. Redaktorki publikacji zapowiadają wydanie kolejnych tomów pracy, w miarę weryfikacji danych ze zgromadzonej kartoteki represjonowanych liczącej ponad 6 tys. nazwisk.

Miasto utracone_Konigsberg
Historia Niemiec, Historia powszechna,

Miasto utracone. Młodość w Königsbergu w czasa(...)

  • Autor:  Michael Wieck
  • Tłumaczenie:  Magdalena Leszczyńska
  • Wydawca:  Ośrodek  “Karta”,  Warszawa  2018
  • Seria:  „Świadectwa XX Wiek.  Niemcy”
  • ISBN:  978-83-65979-10-0
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  332, [4] strony, [20] stron tablic

Wspomnienia urodzonego w 1928 roku w Königsbergu niemieckiego muzyka Michaela Wiecka ukazują dzieciństwo i młodość spędzone pod panowaniem Hitlera i Stalina. Jako pochodzący z rodziny niemiecko-żydowskiej, w czasach narodowego socjalizmu został uznany za Żyda, co niosło za sobą liczne prześladowania i niepewność jutra. Po zajęciu miasta przez Sowietów potraktowano go jak Niemca i uwięziono w obozie internowania Rothenstein.

Wśród krewnych autora były nie tylko ofiary Auschwitz i Teresienstadt, ale również oficerowie Wehrmachtu i współpracownicy Hitlera. Ta sytuacja rodzinna, a także zmysł obserwacyjny i wrażliwość Michaela Wiecka sprawiły, że jego opowieść stanowi wyjątkowe świadectwo o życiu i losach ludzi o różnym pochodzeniu, wyznaniu i statusie społecznym, żyjących w wojennym Königsbergu i powojennym Kaliningradzie.

Wyparte_miękka
Historia Niemiec, Historia Polski, Najnowsze publikacje Instytutu Zachodniego,

Wyparte – odroczone – odrzucone. Niemiecki dł(...)

  • Autorzy:  Karl  Heinz  Roth,  Hartmut  Rübner
  • Wydawca:  Instytut  Zachodni,  Poznań  2020
  • Seria:  „Przekłady  Instytutu  Zachodniego”,  nr  2
  • ISBN:  978-83-66412-01-9
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  421

Niemiecki dług reparacyjny  (die deutsche Reparationsschuld) to pojęcie stworzone przez dwóch niemieckich badaczy: historyka Karla Heinza Rotha i politologa Hartmuta Rübnera. Frazę tę autorzy umieścili w tytule wspólnej publikacji na temat odszkodowań za II wojnę światową.

Opublikowane przez Instytut Zachodni polskie wydanie niemieckiej książki Verdrängt – Vertagt – Zurückgewiesen. Die deutsche Reparationsschuld (…) (Berlin 2019) ukazuje okupację niemiecką w Polsce w kontekście europejskim, przedstawiając zarazem politykę aliantów wobec reparacji. Autorzy prezentują inne spojrzenie na kwestię odszkodowań wobec ofiar wojny niż oficjalne stanowisko władz RFN. Opierając się na licznych dokumentach zamieszczonych na końcu publikacji, K. H. Roth i H. Rübner przekonują o nierównym traktowaniu roszczeń odszkodowawczych. Uczeni próbują określić wielkość niemieckiego długu reparacyjnego oraz przedstawiają argumenty za zawarciem umowy w sprawie reparacji.

Fotografie IPN
Historia Polski, Zasoby archiwalne,

Zbiór fotografii Głównej Komisji Badania Zbrodn(...)

  • Redakcja naukowa:  Tomasz  Stempowski,  Konrad  Wiesław  Ślusarski
  • Wydawca:  Instytut  Pamięci  Narodowej,  [Warszawa]  2019
  • ISBN:  978-83-8098-145-4
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  1109, [3], [40] s. tablic  +  286, [2]

Kolekcja fotografii Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu obejmuje około 128 tysięcy zdjęć. Większość z nich dotyczy zbrodniczej polityki III Rzeszy na okupowanych terenach Polski. Wiele z opisanych fotografii od dawna funkcjonuje w obiegu naukowym i kulturalnym, znaleźć je można w licznych publikacjach i na ekspozycjach. Inne jednak pozostają wciąż  nieznane, mimo iż posiadają olbrzymie znaczenie dokumentacyjne.

Dwutomowa publikacja  Zbiór fotografii Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu – Instytutu Pamięci Narodowej  jest pierwszym tak szczegółowym omówieniem wymienionej w tytule kolekcji. Praca może służyć jako narzędzie ułatwiające wszystkim zainteresowanym korzystanie z zebranych w niej zdjęć.

Hans Frank_1939
Historia Polski, Zasoby archiwalne,

Rok 1939 w dzienniku Hansa Franka

  • Redakcja naukowa:  Paweł  Kosiński
  • Tłumaczenie:  Viktor  Grotowicz
  • Wydawca:  Instytut  Pamięci  Narodowej,  Warszawa 2019
  • ISBN:  978-83-8098-715-9
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  168

Hans Frank, stojący na czele Generalnego Gubernatorstwa od jesieni 1939 do początku 1945 roku, pozostawił spisane świadectwo swojej działalności w postaci diariusza czynności gubernatora generalnego, z dołączonymi protokołami i stenogramami posiedzeń oraz skorowidzami – razem 40 tomów maszynopisów. Dokumenty te, zachowane do dziś, stanowią niepowtarzalne źródło historyczne, ukazujące realia okupacyjne na ziemiach polskich.

Publikacja  Rok 1939 w dzienniku Hansa Franka zawiera komplet 33 zapisów z pierwszego tomu diariusza czynności, datowanych od października do grudnia 1939 roku. Uzupełniają je 3 protokoły i stenogramy posiedzeń gremiów kierowniczych Generalnego Gubernatorstwa, którym przewodniczył Hans Frank w 1939 roku.

Część z zamieszczonych w książce 36 dokumentów nie była dotychczas nigdzie opublikowana, niektóre tylko we fragmentach. Tom stanowi zapowiedź wydania całości dziennika Hansa Franka.

Nowsze
Starsze