2022-3 (384) NIEMCY - EWOLUCJA VERSUS STAŁOŚĆ

Wielopłaszczyznowa ewolucja, jakiej podlegają Niemcy w obecnym wieku znalazła się w punkcie, który może okazać się przełomowy, przesądzą o tym jednak wydarzenia kolejnych lat. Wypowiedziane w pierwszych dniach rosyjskiej agresji na Ukrainę słowa kanclerza Olafa Scholza o epokowym zwrocie - Zeitenwende - czekają na pełne zdefiniowanie w niemieckiej polityce bezpieczeństwa. Równoległym torem toczy się przybierająca w kolejnych wyborach Bundestagu coraz bardziej wyraziste formy zmiana wewnętrznej sceny politycznej, na której obserwujemy zmierzch tradycyjnych partii masowych oraz - czasami zaskakujące - sukcesy ugrupowań nowych i radykalnych. Na tak dynamicznym tle, zarysowanym w pierwszych artykułach niniejszego tomu „Przeglądu Zachodniego“, interesującym akcentem jest kolejna rozprawa, traktująca o relacjach państwa z Kościołami i związkami wyznaniowymi. Ten przykład regulacji Ustawy Zasadniczej, sięgających Konstytucji Weimarskiej z 1919 r. dowodzi podziwu godnej stałości przyjętych rozwiązań ustrojowych, z powodzeniem realizowanych w jakże zróżnicowanych uwarunkowaniach.

Kontrapunktem dla powyższych zagadnień są zebrane w dziale Przeglądy i komentarze głosy uczestników konferencji zorganizowanej w czerwcu 2022 r. przez Instytut Zachodni. Przypominają o wstrząsach, a niekiedy dramatach związanych z upadkiem NRD oraz trudach długotrwałego procesu zjednoczenia Niemiec po 1990 r. Kolejne pokolenie, dorosłe w zjednoczonym już państwie, przypomina, jak długofalowe są konsekwencje wielkich zwrotów politycznych w życiu społeczeństw oraz w indywidualnych losach.

Rozwinięciem problematyki zmian i stałości w prezentowanym wydaniu naszego kwartalnika są rozprawy dotyczące perspektywy europejskiej: miejsca Francji w polityce jej sąsiadów oraz Grupy Wyszehradzkiej i Inicjatywy Trójmorza. Po kilkuletniej przerwie możemy podjąć lekturę działu Z dziejów Instytutu Zachodniego.