Współkształtowanie globalizacji

Książka powstała na podstawie pracy doktorskiej, nagrodzonej w konkursie Polskiego Towarzystwa Studiów Międzynarodowych jako „najlepsza praca doktorska z zakresu nauki o stosunkach międzynarodowych obroniona w 2021 r”.

Postępująca od początku XXI wieku dynamiczna transformacja globalnego porządku przejawiała się w spadku znaczenia dotychczasowych ośrodków siły, przede wszystkim USA i Europy, i jednoczesnym wzroście znaczenia nowych aktorów, czyli szerokiej grupy państw określanych jako mocarstwa wschodzące. Zjawiska te stały się impulsem dla debat na temat możliwych reakcji ze strony państw rozwiniętych szeroko rozumianego Zachodu. Jednocześnie proces globalizacji zmienił postrzeganie polityki zagranicznej państw jako przedmiotu badań, stwarzając wyzwania wobec dotychczasowych podejść teoretycznych, wykazujących deficyty w wyjaśnianiu realiów zmieniającego się świata.

Obydwa aspekty poruszone zostały w książce na przykładzie Republiki Federalnej Niemiec – państwa czerpiącego wymierne korzyści z globalizacji, liberalnego ładu międzynarodowego i globalnego handlu, stale poszerzającego swoją sieć powiązań na świecie. Ponieważ dobrobyt i rozwój państwa niemieckiego jest w dużej mierze zależny od procesów globalnych, szczególnie od istnienia otwartych i bezpiecznych szlaków handlowych, to wszelkie zmiany zachodzące w dotychczasowym, korzystnym z punktu widzenia Niemiec środowisku międzynarodowym, niosą konsekwencje dla sytuacji geopolitycznej i gospodarczej tego państwa. W percepcji Berlina współczesny świat wszedł w fazę przełomu lub wręcz „drżenia w posadach”, co wymaga zmiany tradycyjnych sposobów myślenia o międzynarodowej roli RFN wraz z jej podstawowymi aspektami: „kontynuacji”, „mocarstwa cywilnego” czy „zmiany przez handel”.

Niemcy odpowiedziały na globalne przemiany, angażując się na rzecz intensyfikacji stosunków z nowymi partnerami – mocarstwami wschodzącymi, określanymi w terminologii niemieckiej jako mocarstwa modelujące. W pracy podjęto w związku z tym rozważania na temat współczesnej polityki RFN w wymiarze globalnym: powstawania jej fundamentów koncepcyjnych od lat 90. XX wieku, wewnętrznego procesu wypracowywania interesów, uwarunkowań polityczno-gospodarczych oraz sposobów realizacji założeń koncepcyjnych w praktyce. Dokonano także analizy porównawczej przykładów współpracy Niemiec z wybranymi mocarstwami wschodzącymi: Arabią Saudyjską, Brazylią, Chinami, Indiami, Indonezją, Meksykiem, Nigerią, Republiką Południowej Afryki, Wietnamem i Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi.