2021-3 (380) EUROPA - KRYZYS I ODRODZENIE

Kondycja współczesnej Europy jest nierozłącznie związana z kolejnymi przesileniami, które korygują ścieżki przemian politycznych, czasem zasadniczo wpływają na koniunkturę gospodarczą, modelują życie społeczne i znajdują odzwierciedlenie w kulturze, życiu intelektualnym i duchowym. Jak zauważa autor zamieszczonego w prezentowanym wydaniu kwartalnika Instytutu Zachodniego artykułu o aksjologicznych sporach o Europę, pojęcie kryzysu, silnie utożsamiane ze Starym Kontynentem przynajmniej od czasów Oświecenia, paradoksalnie dowodzi żywotności jego ducha i zdolności krytycznej autorefleksji odnawiającej życie zbiorowe. Wyrazistym przykładem potwierdzającym taką zależność jest opisana w artykule o sukcesie strategii małych państw geneza Beneluksu - „wojennego dziecka“ dyplomacji, z wyprzedzeniem przygotowującej nowy kształt Europy, mimo ciążącego nad nią totalitarnego zagrożenia.

Spojrzenie wstecz może usytuować w pełniejszym kontekście aktualne problemy, podjęte przez autorów kolejnych opracowań. Na przekór pobieżnym ocenom, zaskoczyć mogą walory pojawiające się niejako przy okazji rozwiązywanych problemów – jak intensyfikacja przygotowań Serbii do członkostwa w Unii Europejskiej, będąca następstwem kryzysu migracyjnego. Europejska współczesność jest zatem drogą, na której ślady odciskają równolegle kryzys oraz odrodzenie – kontynuacja przemian podjętych jako odpowiedź na dziejowe katastrofy, które w XX wieku zdawały się doszczętnie zrujnować Stary Kontynent.