Obchody 80. rocznicy konferencji w Wannsee
#Niemcy #historia #Wannsee #konferencja #rocznica #MiejscePamięci
W dniu 19.01.2022 r. w Miejscu Pamięci i Edukacji — Dom Konferencji w Wannsee (Haus der Wannsee-Konferenz) odbyło się sympozjum zorganizowane we współpracy z fundacją Alfred Landecker Stiftung z okazji 80. rocznicy konferencji w Wannsee. Konferencja została zwołana w czasie II wojny światowej 20 stycznia 1942 r. przez ówczesnego szefa Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy Reinharda Heydricha w celu „Ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”; udział wzięli w niej wysocy rangą urzędnicy kilku ministerstw III Rzeszy, przedstawiciele SS i NSDAP.
Podczas inauguracji sympozjum minister stanu ds. kultury Claudia Roth zwróciła uwagę, że wiedza na temat tej wyjątkowej w historii zbrodni jest wstrząsająca, toteż „nie wolno dopuścić do tego, by pamięć o niej wyblakła”. Jest to „naszą misją jako obywateli tego kraju” — mówiła Roth — i zarazem misją, jaką „mamy do spełnienia przede wszystkim także w polityce”.
Roth przypomniała, że wbrew powszechnej opinii sprawa Holokaustu nie została rozstrzygnięta wyłącznie podczas konferencji w Wannsee, ale decyzja na ten temat zapadła już znacznie wcześniej. Zachowany dokument ze spotkania w dniu 20.01.1942 r. potwierdza jednak aktywny udział narodowosocjalistycznego aparatu państwa, urzędników i polityków w tym ludobójstwie. Zostało ono „zaplanowane i popełnione zza biurka” jako „trzeźwe, rzeczowe, cyniczne procedury administracyjne, które swą morderczą siłę, swą morderczą przemoc, rozwinęły później w innych miejscach”, podkreśliła Roth. Z tego też względu konferencja w Wannsee ma ogromne znaczenie historyczne. Jest uważana za decydujący wyznacznik dla systematycznego i logistycznego wdrażania masowych mordów na europejskich Żydach na terenie całej Europy.
W czasie sympozjum minister Roth przedstawiła zarazem swe zamierzenia względem polityki pamięci. Zapowiedziała, że nadal będzie rozwijana koncepcja dotycząca Miejsc Pamięci. Zostanie też wzmocniona praca edukacyjna w tych ośrodkach. Chodzi zwłaszcza o program skierowany do młodzieży „Jugend erinnert” („Młodzież pamięta”). W opinii Roth skuteczna praca nad pamięcią kulturową jest efektem silnego zaangażowania obywatelskiego i społecznego, dlatego rząd będzie wspierał wszelkie służące temu inicjatywy lokalne. Jej zdaniem w centrum uwagi publicznej powinny się znaleźć w większym stopniu te grupy ofiar, którym dotąd poświęcano niewiele uwagi.
Roth zapowiedziała także, że rząd federalny będzie wyraźnie wspierał działania zmierzające do utworzenia Centrum dokumentacyjnego: „Druga wojna światowa i niemiecka okupacja w Europie” oraz „Miejsca upamiętnienia i spotkań w duchu pamięci o ofiarach okupacji w Polsce”. Podkreśliła, że: „Pamięć nie zna granic, musi być traktowana jako sprawa europejska i międzynarodowa”.
Minister spraw zagranicznych Annalena Baerbock, wspominając ofiary oraz tych, którzy przeżyli Holokaust, zapewniła, że: „Nigdy nie zapomnimy, co Niemcy im uczyniły” i zwróciła uwagę, iż za ich cierpienie ponoszą winę również urzędnicy Ministerstwa Spraw Zagranicznych, którzy oddali się w służbę zbrodni i ludobójstwa reżimu nazistowskiego, stając się tym samym „bezwolnymi pomocnikami bezprawia”. W przekonaniu Baerbock, jeśli ktoś pozostaje w służbie państwa i ponosi za nie odpowiedzialność, to powinien być przede wszystkim zobowiązany wobec prawa i wobec ludzkości, a nie wobec władzy. Z tego względu krytyczne zajmowanie się rolą niemieckiego MSZ w okresie narodowego socjalizmu jest stałą częścią składową kształcenia w tym resorcie. (MWM)
21 stycznia 2022
https://www.bundesregierung.de/breg-de/aktuelles/roth-80-jahre-wannseekonferenz-1999146
https://www.bundestag.de/dokumente/textarchiv/2022/kw02-ausstellung-wannsee-876416