Strona korzysta z plików cookie w celu realizacji usług zgodnie z Polityką Prywatności. Możesz samodzielnie określić warunki przechowywania lub dostępu plików cookie w Twojej przeglądarce.

Zamknij cookies
Menu mobilne
Publikacje Instytutu Zachodniego

Dzień 8 maja − święto uwolnienia od narodowego socjalizmu?

#Niemcy#wymiarsprawiedliwości#narodowysocjalizm#konytnuacjenanazistowskie

Na stronie Federalnego Trybunału Konstytucyjnego (FTK) ukazała się informacja prasowa, że prezes FTK Stephan Harbarth wziął udział w uroczystości 80-lecia zakończenia II wojny światowej w Europie oraz „uwolnienia” z narodowego socjalizmu. Martin Borowsky, sędzia Sądu Krajowego w Erfurcie, znany ze swej krytycznej postawy wobec funkcjonowania niemieckiego sądownictwa − w 2020 r. skierował pytania prejudycjalne: „Czy sądy w RFN są niezawisłe?”, nierozstrzygnięte przez Trybunał Sprawiedliwości UE − opublikował ciekawy komentarz do takiej interpretacji daty 8 maja, odnosząc się do historii zachodnioniemieckiego wymiaru sprawiedliwości.

Borowsky przypomina, że 8 maja 1945 r. to był dzień bezwarunkowej kapitulacji, a zgodnie z amerykańską dyrektywą z 26 kwietnia 1945 r. „Niemcy miały być okupowane nie w celu ich uwolnienia, ale jako wrogie, zwyciężone państwo”. Formułę „uwolnienia” od narodowego socjalizmu zastosował 40 lat później prezydent RFN Richard von Weizsäcker.

Zdaniem Borowsky’ego jest jeden istotny powód, dla którego trudno mówić o uwolnieniu z narodowego socjalizmu, a mianowicie kontynuacje personale i materialne z okresu III Rzeszy właśnie w obszarze funkcjonowania zachodnioniemieckiego wymiaru sprawiedliwości, które dopiero od początku XXI w. są przedmiotem szerszego zainteresowanie nauki prawa w RFN. W kontekście tychże kontynuacji autor wymienia długą listę nestorów zachodnioniemieckiej nauki prawa, którzy wcześniej aktywnie wspierali III Rzeszę, w tym Hansa Petera Ipsena, twórcę zachodnioniemieckiego prawa europejskiego.

Utrwalanie narracji o „uwolnieniu” Niemiec od narodowego socjalizmu przez konstytucyjne organy władzy federalnej dziwi tym bardziej, że przecież te same organy zainicjowały wiele projektów naukowych, których przedmiotem było i w licznych przypadkach nadal jest badanie wspomnianych przez Borowsky’ego kontynuacji narodowosocjalistycznych, także w samym FTK. (M. Bainczyk)

https://www.lto.de//recht/hintergruende/h/80-jahre-ende-des-zweiten-weltkrieges

https://www.bundesverfassungsgericht.de/SharedDocs/Pressemitteilungen/DE/2025/bvg25-041.html?nn=68112

https://www.ifz-muenchen.de/forschung/ea/forschung/das-bundesverfassungsgericht-nach-dem-nationalsozialismus

https://www.lto.de/recht/hintergruende/h/bgh-geschichte-studie-historiker-1950-1965-ns-unrecht-aufarbeitung

 


Instytut Zachodni w Poznaniu

ul. Mostowa 27 A
61-854 Poznań
NIP: 783-17-38-640