Centrum Dokumentacyjne ofiar eutanazji w Lüneburgu
#Lüneburg #MiejscePamięci #eutanazja #ofiary #CentrumDokumentacji #wystawa #Weimer
W ośrodku pamięci „Euthanasie”-Gedenkstätte Lüneburg 31 sierpnia br. otwarto – po dwóch latach budowy nowego gmachu - Centrum Dokumentacyjne, poświęcone upamiętnieniu ofiar eutanazji. Przygotowana z tej okazji stała wystawa pt. „Wartość życia” przywraca pamięć o około 2 tys. ofiar śmiertelnych oraz co najmniej 820 osobach poddanych przymusowej sterylizacji w czasach III Rzeszy. Podzielona na pięć działów tematycznych ekspozycja pokazuje postawy i poglądy sprawców, które doprowadziły do popełniania tych zbrodni, a także obrazuje, w jaki sposób bliscy ofiar uporali się z ich stratą.
Gedenkstätte Lüneburg znajduje się na terenie obecnej kliniki psychiatrycznej, w budynku dawnej łaźni. W czasach III Rzeszy zakład leczniczo-opiekuńczy dla umysłowo chorych w Lüneburgu był jednym z 31 „oddziałów dziecięcych”. Dla kilkuset pacjentów stał się też „stacją tranzytową” na drodze do centralnego szpitala psychiatrycznego w Hadamar (Hesja), w którym zagazowano ok. 11 tys. osób upośledzonych umysłowo. Zakład w Lüneburgu był z kolei jednym z jedenastu tzw. punktów zbornych dla osób deportowanych z innych krajów, m.in. robotników przymusowych, jeńców wojennych i uciekinierów; wśród nich było także wielu polskich jeńców.
W otwarciu Centrum uczestniczył minister stanu ds. kultury i mediów Wolfram Weimer. Nawiązując do wystawy, minister podkreślił, że stanowi ona dla ośrodka w Lüneburgu okazję, aby dobitnie wykazać, dlaczego nigdy – nawet w myślach - nie wolno dopuścić do odebrania człowiekowi godności. Zdaniem Weimera na wystawie pokazano, jak skutecznie „perfidne idee” zostały skierowane przeciwko najsłabszym – chorym i upośledzonym. W przypadku nazistów znalazły one wyraz w „zbrodniach eutanazji”, podyktowanych dążeniem do zachowania „czystości rasy” – mówił Weimer. Jak dodał, ten „ideologiczny program zagłady” uczy nas, że „nigdy więcej życie ludzkie nie może uchodzić za bezwartościowe”. Minister podziękował także pracownikom za ich cenną pracę, a zwłaszcza za wkład w przypominanie historii osób, po których najczęściej nie pozostały żadne nazwiska ani miejsca pochówku.
To nowe przedsięwzięcie ośrodka pamięci w Lüneburgu otrzymało dofinansowanie z puli pełnomocnika rządu federalnego ds. kultury i mediów oraz kraju Dolnej Saksonii w wysokości 737.350 euro od każdego z wymienionych podmiotów. Wystawa posiada udogodnienia dla osób z niepełnosprawnością; jest wyposażona w wersję audio oraz podpisy pod zdjęciami w języku niemieckim, angielskim i polskim oraz w alfabecie Braille’a. (M. Wagińska-Marzec)